Zakres i przedmiot działania

Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Chmielniku wykonuje zadania pomocy społecznej wynikające z ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej.

Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. 

Celem pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb życiowych oraz umożliwianie im bytowania w warunkach odpowiadających godności człowieka. Pomoc społeczna powinna w miarę możliwości doprowadzić do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy. Świadczenie pomocy społecznej powinno służyć również umacnianiu rodziny.

Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Do Ośrodka Pomocy Społecznej mogą zgłaszać się po pomoc osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej. Pomoc ta przysługuje:

• osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej,
• cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej. W związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany
• obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej przebywający na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, którzy uzyskali zezwolenie na pobyt.
• ofiarom handlu ludźmi w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje cudzoziemcom przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Przyznawanie świadczeń określa ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku. W myśl której, prawo do świadczeń pieniężnych przysługuje osobom i rodzinom, które spełniają kryteria ustawy tj. rzeczywisty dochód rodziny lub osoby nie przekracza kryterium dochodowego rodziny lub osoby samotnie gospodarującej przy jednoczesnym wystąpieniu takiej okoliczności jak: ubóstwo, sieroctwo, bezdomność, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba, przemoc w rodzinie, potrzeba ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeba ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudność w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, trudność w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizm lub narkomania, zdarzeń losowych i sytuacji kryzysowych, klęsk żywiołowych lub ekologicznych.

Do ustalenia czy rodzina lub osoba ubiegająca się o pomoc społeczną spełnia kryterium dochodowe uprawniające do otrzymania określonego rodzaju zasiłku przyjmuje się od 1 stycznia 2022 roku – następujące kwoty:

• na osobę samotnie gospodarującą – 776,00 zł
• na osobę w rodzinie – 600,00 zł.

Podstawę ustalenia danych osoby ubiegającej się o świadczenia, stanu jej zdrowia oraz sytuacji osobistej, rodzinnej i materialnej, stanowią odpowiednio aktualne dokumenty, a w szczególności:

• dowód osobisty lub inny dokument stwierdzający tożsamość;
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia dziecka (do wglądu);
• dokument określający status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej;
• decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej
• orzeczenia komisji do spraw inwalidztwa i zatrudnienia wydanego przed dniem 1 września 1997 r., orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia komisji lekarskiej;
• orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenia o stopniu niepełnosprawności;
• zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia, zawierającego informacje o wysokości potrąconej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
• zaświadczenia albo oświadczenia o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia, umowy o dzieło albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych (usług rolniczych), zawierającego informacje o potrąconej zaliczce na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne, składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w części finansowanej przez ubezpieczonego oraz składki na ubezpieczenie chorobowe;
• zaświadczenia albo oświadczenia o okresie zatrudnienia, w tym o okresach, za które były opłacane składki na ubezpieczenia społeczne, oraz o okresach nieskładkowych;
• dowodu otrzymania renty, emerytury, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, emerytury pomostowej, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, uposażenia w stanie spoczynku, renty strukturalnej oraz renty socjalnej;
• decyzji o przyznaniu uprawnień kombatanckich, zaświadczenia o uprawnieniach kombatanckich lub legitymacji członka Korpusu Weteranów Walk o Niepodległość Rzeczypospolitej Polskiej;
• zaświadczenie urzędu gminy albo oświadczenie o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych;
• zaświadczenia albo oświadczenia o kontynuowaniu nauki w szkole podstawowej, szkole ponadpodstawowej lub szkole wyższej;
• decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej, o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, świadczenia szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo oświadczenia o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy;
• decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego;
• zaświadczenie albo oświadczenie o zobowiązaniu do opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
• dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne rolników;
• dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą;
• zaświadczenie albo oświadczenie o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność· gospodarczą;
• zaświadczenie albo oświadczenie, o których mowa w art. 8 ust. 7 i 8;
• zaświadczenie albo oświadczenie o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 11 i 12;
• decyzję organów przyznających świadczenia pieniężne;
• oświadczenie o stanie majątkowym;
• prawomocnego orzeczenia sądu o pozbawieniu władzy rodzicielskiej albo o skazaniu za umyślne przestępstwo popełnione z użyciem przemocy.

Zadania pomocy społecznej 

Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym realizowanych przez ośrodek należy:

• opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;
• sporządzanie, zgodnie z art. 16a, oceny w zakresie pomocy społecznej;
• udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych;
• przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego;
• opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem;
• praca socjalna;
• organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
• prowadzenie i zapewnienie miejsc w mieszkaniach chronionych;
• dożywianie dzieci;
• sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;
• kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu;
• pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
• sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;
• utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;
• opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Do zadań własnych gminy należy:

• przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;
• przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze;
• prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;
• opracowanie i realizacja projektów socjalnych;
• podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych;
• współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach oraz realizacji Programu Aktywizacja i Integracja, o którym mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Ponadto do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy:

• organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną;
• prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
• realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a;
• przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia oraz zapewnianie posiłku i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którym udzielono zgody na pobyt ze względów humanitarnych lub zgody na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
• wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki.

Świadczeniami z pomocy społecznej są:

Świadczenia pieniężne:

• zasiłek stały
• zasiłek okresowy
• zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy
• zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie
• pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki
• świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą
• wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd.

Świadczenia niepieniężne:

• praca socjalna
• bilet kredytowany,
• składki na ubezpieczenie społeczne,
• składki na ubezpieczenie zdrowotne,
• pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,
• sprawienie pogrzebu,
• poradnictwo specjalistyczne,
• interwencja kryzysowa,
• schronienie,
• posiłek,
• niezbędne ubranie,
• usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,
• mieszkanie chronione,
• pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,
• pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych.

Termin załatwienia sprawy:

Załatwienie sprawy powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca od dnia wszczęcia sprawy (od dnia złożenia wniosku).

Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się w terminie 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o potrzebie przyznania świadczenia.

W sprawach niecierpiących zwłoki wywiad przeprowadza się w terminie 2 dni.

Przyznanie świadczeń z pomocy społecznej następuje w formie decyzji administracyjnej.

Udzielenie świadczeń w postaci interwencji kryzysowej, pracy socjalnej, poradnictwa, uczestnictwa w zajęciach klubu samopomocy, a także skierowania do całodobowej placówki opiekuńczo wychowawczej i przyznania biletu kredytowanego nie wymaga wydania decyzji administracyjnej – art. 106 ustawy o pomocy społecznej.

Tryb odwoławczy

Od decyzji można się odwołać. Odwołanie składa się do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Rzeszowie za pośrednictwem organu wydającego decyzję w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji.

Tryb postępowania w sprawach pomocy społecznej 

Tryb działania w sprawach pomocy społecznej określają przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego i ustawy o pomocy społecznej.

Tryb postępowania składa się z następujących etapów:

• Zgłoszenie potrzeby - pisemny wniosek złożony u pracownika socjalnego.
• Rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadzony przez pracownika socjalnego w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny zainteresowanej.
• Udokumentowanie sytuacji osobistej i majątkowej oraz powodów ubiegania się o pomoc.
• Ustalenie przez pracownika socjalnego wspólnie z osobą zainteresowaną wstępnego planu działań i pomocy.
• Podjęcie decyzji o zakresie, formie i terminie udzielenia pomocy.
• Wydanie decyzji w formie pisemnej i dostarczenie jej adresatowi za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
• Po uprawomocnieniu się decyzji - realizacja pomocy.

Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej zobowiązane są do współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Brak współdziałania z pracownikiem socjalnym, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, nieuzasadniona odmowa podjęcia pracy przez osobę bezrobotną, nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną, marnotrawstwo zasobów własnych lub przyznanych świadczeń mogą być podstawą do odmowy przyznania, ograniczenia lub wstrzymania świadczeń pomocy społecznej.